Aan het woord is: Vera Lötters (53), zij woont met kat Tika in Amsterdam en werkt als marketingcommunicatieprofessional bij een kinderopvangorganisatie. Ze heeft een LAT-relatie met vriend Bart (64).

In de eerste twee weken voelde ik stress over het feit dat corona mijn eigen leven en dat van anderen compleet op z'n kop zette. Ik zat in de weerstand en had echt tijd nodig om mezelf een weg te banen binnen de nieuwe situatie. Alles wat in het nieuws op ons afkwam maakte me soms ook bang. Meerdere malen nam ik me voor het nieuws en de praatprogramma’s minimaal te volgen, maar in de praktijk zat ik veel aan de buis en internet gekluisterd. Ik wil mijn ogen niet sluiten voor wat er gebeurt, maar het moet me ook niet meer slecht dan goed doen om alles te volgen. Pas toen er binnen de ‘intelligente lockdown’ meer ruimte kwam, kon ik me meer ontspannen en weer openstaan voor ander nieuws of gewoon even geen nieuws. Maar ook vanaf toen was het een proces van ups & downs.

Veel gewandeld
Normaal gesproken zwem ik een paar keer per week in het zwembad dichtbij huis. Nu dat niet kon, wilde ik toch blijven bewegen. Ik struinde internet af op zoek naar gewichten om wat te trainen op mijn yogamat. Het viel nog niet mee die te vinden, want velen met mij wilden thuis aan de slag met het op peil houden van hun conditie. Puntje bij paaltje heb ik die gewichten niet eens veel gebruikt. Het was stralend weer en ik ben heel veel buiten geweest. Ik heb hardgelopen (nou ja, joggen…), gefietst en heel veel gewandeld. Ook heb ik een paar keer met mijn vriend ‘een 5 ritmes-wave’ gedanst in een mooie ruimte waar we met z’n tweeën konden zijn. Dat was fijn.

Extra druk op mijn werk
Dat bewegen en buiten zijn vond ik heerlijk en hielp ook goed, want ik had het op mijn werk hartstikke druk. Kinderen van ouders werkzaam in cruciale beroepen konden naar de door ons georganiseerde noodopvang komen. Voor de reguliere opvang waren we gesloten. Dat bracht veel coördinatie en communicatiewerk met zich mee, zowel richting ouders als medewerkers. Denk aan e-mails, nieuwsbrieven en online berichten maken en verspreiden over gezondheid, veiligheid, hygiënemaatregelen, kosten, contracten en nog veel meer. In die periode kwam ons Corona Coördinatie Team dagelijks bijeen voor overleg en het snel uitzetten van acties. Het betekent veel voor me dat ik vanuit mijn vak een waardevolle bijdrage heb kunnen leveren.

Dichter naar elkaar toe gegroeid
Bijzonder vond ik het ook om deze tijd veel samen te zijn met mijn vriend. We hebben sinds een jaar een relatie en we wonen vlak bij elkaar. Omdat andere sociale contacten vrijwel niet mogelijk waren en culturele uitjes en evenementen al helemaal niet, trokken we nog meer naar elkaar toe. We hebben veel met elkaar gedeeld over alles wat corona met ons en de wereld deed. Elk met onze eigen ups & downs daarin, het was (en is) een heel proces. Door over dit soort dingen te praten, hebben we elkaar in korte tijd nog veel beter leren kennen. Heel mooi. We zijn dichter naar elkaar toe gegroeid. En we hebben uiteraard enorm genoten van het samenzijn.

Afstand houden
In Amsterdam leven we natuurlijk erg dicht op elkaar. Het was soms wel uitkijken en zigzaggen over straat om op anderhalve meter afstand te blijven. Ik ben niet zo heel bang om corona te krijgen, maar ik vind het wel heel belangrijk die afstand te respecteren. Nu er wat versoepeling is en ik merk dat sommigen die anderhalve meter niet meer zo strikt aanhouden, zeg ik nog steeds dat ik dat wel doe en dus nog geen hand of knuffel geef. Tegelijk realiseer ik me hoe vervelend die afstand kan voelen. Mijn zus is verstandelijk gehandicapt en woont in een gezinsvervangend tehuis. Ze mist het zelf niet eens zo erg dat ze geen bezoek kan ontvangen, maar mijn moeder van bijna 80 vond het heel erg verdrietig dat ze haar dochter niet kon bezoeken. Ik bel mijn moeder regelmatig en heb haar samen met mijn broer ook bezocht toen ze na een val in het ziekenhuis lag. Gelukkig is ze goed hersteld en ga ik binnenkort met haar wandelen. Zo onderhoud ik contacten met mijn familie. Ook zie ik af en toe weer vriend(inn)en, nu er weer meer mogelijk is. Online is mooi als het nodig is, maar er gaat niets boven live samenzijn.

Wederzijds respect
Ik vind het belangrijk om elkaars gevoel en mening over corona te respecteren. Soms lees ik harde, oordelende woorden van mensen. Natuurlijk heb ik zelf mijn mening, maar laten we naar elkaar blijven luisteren. Waar ik echt wars van ben, zijn alle complottheorieën en – naar mijn idee – ongefundeerde meningen die op social media werden geëxposeerd. Soms kwam ik in de verleiding te reageren, maar vaak liet ik het maar voorbijgaan, omdat ik geen zin had in eindeloze discussies. Hoewel ik veel met bewustwording en ‘spirituele zaken’ bezig ben, spreken de berichten uit die hoek me ook niet zonder meer aan. Dan wordt er gezegd hoe onnatuurlijk het is om elkaar niet aan te raken en dat we daar ook ziek van worden. Ja natuurlijk is dat zo, maar hey, ‘it’s for a reason!’ Adem. Hoe dan ook, corona is er en we hebben er allemaal mee te maken. Er is geen escape, het is overal, we kunnen niet een vliegtuig pakken naar een ‘veilig’ land. Dus ik kijk wat ik ervan kan leren, welke inzichten ik erdoor krijg waar ik iets mee kan in mijn leven. Overigens zie ik ook veel corona-humor, dat relativeert, er is ook veel blij mee te zijn 😊.

Toewijding en liefde
Wat ik soms lastig vond waren de vele berichten – vooral online – over het massale thuiszitten, verveling of mensen die uitvoerig deelden over hun rust, bezinning, meditatie en zo meer. En dat terwijl ik in de werkhectiek zat en juist helemaal geen rust vond. Wat mij in die tijd wel goed deed, was piano studeren, dat heb ik echt weer opgepakt. Een of twee uur met focus en toewijding bezig zijn met iets, levert me zoveel meer energie en inspiratie dan blijven rondhangen op sociale media. En ik weet: ik maak zelf de keuzes. De verleiding van quick fulfillment is soms groot, maar uiteindelijk word ik blijer en rustiger van dingen die echt van waarde zijn: muziek, literatuur, vrienden en natuurlijk de liefde.

Meer ontspanning
In de komende maanden heb ik wat meer tijd voor mezelf. Waar het kan, neem ik rust om alles te laten bezinken. Er is in het afgelopen jaar veel gebeurd in mijn leven: een nieuwe relatie, een baan en daarnaast een freelance communicatieklus, een rijk sociaal leven. Mooie dingen allemaal, maar ook intensief. En daarbij komt nog de compleet andere wereld waaraan we ons moeten aanpassen. Dus het is tijd voor meer ontspanning. De afgelopen weken was het zwembad weer open, dat is heerlijk. Wel erheen met mijn badpak al aan, via een bepaalde route langs hekjes het zwembad in, kleding aan de zijkant, eenrichtingsverkeer in het water, 1,5 meter afstand en zonder douchen, via de nooduitgang naar buiten. Het nieuwe normaal.

Aan het woord is: Bart* (18), hij woont in Haarlem en studeert werktuigbouwkunde aan de TU Delft.

Ik voel me goed, misschien wel iets té goed, zorgeloos. Als een blaadje in de wind dat een beetje meebeweegt met het leven. Ik pas me aan deze tijd aan. Daardoor ervaar ik geen tegenwind. Dat vind ik bijna zorgelijk of onrealistisch misschien, gezien alle problemen die mensen door corona ervaren. Maar ja, het is zo nutteloos om me erg druk te maken over andermans gevoel, daar help ik anderen niet mee. In het begin van coronatijd had ik er wel gesprekken over met vrienden. Het was natuurlijk logisch dat corona volop in het nieuws kwam, want het heeft voor veel mensen een grote invloed op hun leven, maar mijn vrienden ik waren er op een gegeven moment wel klaar mee.

Bij minder studiepunten door naar tweede jaar
Een verandering als gevolg van corona in mijn opleiding is de verlaging van het BSA (bindend studieadvies). Normaal gesproken mogen we alleen door naar het tweede jaar als we in het eerste collegejaar minimaal 45 studiepunten hebben gehaald. Nu geldt dat we bij 30 tot 44 studiepunten door kunnen naar het tweede studiejaar. We moeten aan het eind van dat tweede jaar dan alle 60 studiepunten hebben behaald.

Online colleges en presenteren
De colleges en contactmomenten met docenten verlopen prima online. Wat niet goed gaat nu, is presenteren. Dat doen we via Zoom. Het werkt niet, omdat het niet realistisch overkomt. En online presenteren, dat doen we later toch niet. Laten we geen dingen online gaan doen die we na coronatijd alleen doen als we fysiek bij elkaar zijn. Ik zou het veel zinniger vinden om nu online te leren vergaderen bijvoorbeeld, daar hebben we later wel veel aan.

Efficiënt werken
We zitten ook in projectgroepen. Nu we daarvoor online bij elkaar komen, loopt het veel minder goed dan wanneer we fysiek bij elkaar komen. Er waren wel allerlei frutsels bij bedacht om het onderwijs voor vakken zoals lassen, 3D-modelleren, draaien en frezen wel goed te laten lopen, maar het werkt niet. Mijn medestudenten vinden de opleiding leuker dan ik en nemen de studie serieuzer, ze zijn er graag veel mee bezig. Ook met elkaar, ze zaten voor hun plezier uren met elkaar over koetjes en kalfjes te praten. Dat vond ik irritant. Ik wil graag efficiënt zijn in de tijdsbesteding aan mijn studie.
De oplossing voor mij was dat ik uit de projectgroep ben gestapt. Ik vind het wel wat lastig dat het nu meer op mijn eigen discipline aankomt als ik een deadline moet halen. Maar het is wel heel fijn dat ik nu mijn tijd veel meer zelf kan indelen en meer tijd overhoud voor dingen die ik leuk vind. Ik ben wel luier geworden dan ik al was, denk ik. Het ging voelen als vakantie. Het was ook wel goed om even te relaxen. Maar nu ben ik ook wel weer klaar mee. De komende weken moet ik denk ik wel weer wat meer gaan doen.

Feedback gegeven
We mogen feedback geven aan onze docenten en ik heb gezegd wat ik niet nuttig vind. Maar onze opleiding heeft ongeveer zeshonderd studenten, ik heb niet het gevoel dat mijn mening veel uitmaakt. En veel studenten vinden de opleiding zo leuk, dat ze geen feedback geven.
We blijven in ieder geval tot de zomervakantie online onderwijs krijgen. Hoe het daarna gaat, is nog niet bekendgemaakt.

Wandelen, een ontdekking
Nu ik niet naar Delft heen en weer reis, beweeg ik veel minder. Hardlopen vind ik te intensief en toen besloot ik te gaan wandelen. Dat vind ik wel echt een ontdekking. Het liefst loop ik dagelijks en in mijn eentje. Ik maak dan vanuit huis een rondje langs landgoed Elswout en terug. Met muziek op loop ik zo een beetje na te denken.
Fijn ook omdat ik wel erg veel thuis zit. Daar zijn we nu veel meer dan anders met zijn vieren thuis. Ik zie mijn ouders nu ook meer werken en krijg mee wat ze doen en hoeveel tijd bepaalde zaken kosten waar ze mee bezig zijn.

Gesprekken thuis
We hebben thuis ook wel gesprekken over corona. Vooral over de veranderingen in de stad. Hoe gaat die eruitzien als diverse winkels en restaurants in Haarlem failliet gaan en de online business groter wordt? Zijn de faillissementen negatief of positief voor de stad? En voor het milieu?
Ik denk bijvoorbeeld dat veel mensen nu ervaren dat ze goed via Zoom kunnen overleggen met elkaar en blijvend vaker thuiswerken. Veel kantoren kunnen dan sluiten. Dan gaan we zeker veel merken in de stad. Ik vind trouwens wel dat nieuw personeel ingewerkt moet kunnen werken op een kantoor.
Maar ik denk coronatijd voor blijvende veranderingen op het gebied van thuiswerken minimaal twee jaar zou moeten duren. Dat is denk ik niet het geval. We zullen langzaam weer in het oude ritme komen. Ik denk dat vooral de veranderingen die we nu op sociaal gebied merken, wel blijvend zijn.

Gevolgen van de reddingsmaatregelen
We hebben het ook over de vraag of het goed is dat de overheid zoveel geld stopt in het overeind houden van zoveel kleine bedrijven. Het zou natuurlijk zonde zijn als ze alsnog over de kop gaan, terwijl de staatskas leegraakt, we extra belasting moeten betalen en ons land dieper in een crisis komt. Aan de ene kant denk ik: er zal wel goed over nagedacht zijn. Tegelijk vraag ik me af hoezeer het kortetermijndenken meespeelt als gevolg van het feit dat we elke vier jaar een andere regering hebben. Het klinkt natuurlijk wel lekker in de oren van veel mensen als het kabinet laat weten veel geld te steken in het in leven houden van bedrijven. Maar we moeten ons ook afvragen of het allemaal wel te financieren is, zonder dat Nederland nog veel zwaarder in een crisis terechtkomt. Ik vind dan ook dat alleen mensen zouden moeten kunnen stemmen die weten waar een partij voor staat en kunnen nadenken over wat mensen in het kabinet zeggen en de impact die hun plannen hebben. Mensen die kunnen inzien dat er gevolgen zitten aan bijvoorbeeld de huidige reddingsmaatregelen. We zouden de Nederlandse volwassenen moeten kunnen toetsen op hun kennis. Maar dat zou een onafhankelijk instituut moeten regelen en het zou een non-profitorganisatie moeten zijn. Dus het kan denk ik niet zonder dat het corrupt wordt.

Lui, maar geen hangmat
Pas over vijf jaar zal ik gaan werken, maar ik denk er wel over na. Ik ben geen type voor de politiek, daarvoor heb ik een te sterke eigen mening, ik zal het volk niet mee krijgen. Of ik zou alleenheerser moeten worden, haha. Dat is wel complex, dat lijkt me interessant. Maar nee hoor, dat ga ik niet doen. Ik weet het nog niet precies. Eerst had ik een baan in investment banking voor ogen. Maar dat lijkt me toch te hard werken en te gemakkelijk werk. Ik kies liever iets lastigers dat ik in minder tijd kan doen, dat vind ik boeiender. Ik wil ook geen dingen in elkaar zetten, zoals ik nu in mijn studie leer. Daarom wil ik van studie switchen. Ik heb me ingeschreven voor de opleiding econometrie. Ik ben wel een rekenaar. Ik ben lui, maar mijn hele leven in een hangmat liggen, dat is ook niks voor mij. Ik heb wel afleiding nodig, ik wil iets leuks doen. Misschien ook wel iets in het buitenland. Ik vind het leuk om erover te filosoferen.

*Gefingeerde naam

Aan het woord is: Joyce Wethmar (35), zij woont in Hillegom met haar vriend Jelle, drie katten, twee honden en vier kippen. Drie weekends per maand en de helft van de vakanties zijn de twee kinderen van Jelle van 13 en 11 bij hen.

In februari hoorde ik dat ik zes weken zwanger ben. Dat voelde heel bijzonder, want ik heb een ziekte waardoor het niet heel vanzelfsprekend was dat het zou lukken en zeker niet snel. Kennelijk was ik er gezond genoeg voor, zei mijn arts. In de eerste paar weken vond ik het wel spannend. Een mogelijke miskraam ging door mijn hoofd, want ik val vanwege mijn ziekte/vruchtbaarheidsbehandeling in een risicogroep, ik heb een grotere kans op een miskraam. Maar ik leef per dag, ik ga me geen zorgen maken over dingen die niet uit hoeven te komen. Het loopt zoals het loopt. Ik benader het net als mijn ziekte: die heb ik op mijn pad gekregen, omdat ik er iets van te leren had.

Miste Jelle bij de twintigwekenecho
Wel wil ik voor mijn baby goed zorgen, ik voel een grote verantwoordelijkheid naar ons kindje. Ik probeer steeds de echo elke vier weken te plannen, niet elke twee weken, zoals de arts wil vanwege mijn ziekte. Ik merk dat de geluidsgolven niet zo best zijn. Mijn baby draait er vaak door weg en trapt vanaf een paar uur na de echo nog twee dagen hard in mijn buik.
Vanaf het moment van de lockdown tot kortgeleden mocht Jelle niet mee naar de echo, hij moest buiten blijven. Tijdens de twintigwekenecho belde ik hem toen ik op de behandeltafel lag. Hij kon horen hoe de arts vertelde wat ze zag. Ze vertelt heel duidelijk en leuk, dus zo kon hij het toch een beetje mee beleven. En ik maakte tussentijds een filmpje van het beeldscherm, zodat hij daarna toch kon meekijken. Na de twintigwekenecho kreeg ik een envelop mee, die we buiten samen openmaakten. Zo lazen we samen: we krijgen een jongetje.

Gedachtekracht
Zoals ik in mijn zwangerschap in vertrouwen ben, zo beleef ik ook deze coronatijd. In het begin voelde ik zoveel angst op straat. Ik dacht: ik kan erin meegaan of niet. Ik kan mezelf opsluiten in mijn huis, maar ik heb een keuze. Wat je aandacht geeft, groeit. Angst en verdriet mogen er in mij zijn, maar ik wil er niet in blijven zitten. Ik richt me dan op vertrouwen en voel mijn eigen kracht weer. Ik kies mijn eigen 'wijze' weg. Daardoor voel ik me vrij. Ik doe boodschappen en wandel met de hondjes.

Jelle staat er hetzelfde in als ik. Hij is net als ik gevoelig, maar ook niet zo bang. Hij is hoofd technische dienst van een bedrijf. We zijn allebei even erg verkouden geweest. Jelle mocht toen twee weken niet aan het werk zijn. Dat hebben we positief benaderd door een kamer in huis te verbouwen tot kinderkamer.
Verder zorgen we goed voor onszelf door gezond te eten. Het nieuws keken we al jaren niet, dat geeft rust. Want er is nooit iets leuks in het nieuws, het gaat alleen maar over wat er slecht gaat in de wereld. We lezen boeken. Ik ben nu bezig in 'Vrije geboorte'. Een prachtig boek, ook als je bijvoorbeeld vanwege eerdere baringspijn twijfelt over nog een kindje krijgen. Bevallen kan echt anders! Wellicht heb je ook iets aan het boek als je niet zwanger bent, want het gaat over in vertrouwen zijn.

Iets voorzichtiger
Ik moest in de afgelopen maanden een paar keer naar de spoedpost in het ziekenhuis. De laatste keer was drie weken geleden. Ik werd op de gipskamer 'gedumpt', Jelle mocht niet mee naar binnen. Ik ging aan het infuus vanwege een te lage cortisolwaarde, terwijl ik van achter het gordijntje mijn buurvrouw hoorde krijsen. Een drukte van jewelste. Dit soort ervaringen wil ik natuurlijk wel zoveel mogelijk voorkomen. Daarom ben ik wat voorzichtiger. Ik kijk bijvoorbeeld uit bij wie ik op bezoek ga en lig wat vaker om te rusten. En als we met Pinksteren gaan kamperen, gaan we naar een camping op een groot terrein met maar vijftien kampeerplekken en we nemen onze eigen wc mee, dus we komen de andere gasten nauwelijks tegen.
Daarnaast hebben we met de ex van Jelle afgesproken hun kinderen twee weken niet te zien. Zijn dochter gaat naar een paardrijkamp en slaapt dan met een ander meisje op een kamer. Ze gaat ook naar school. Omdat nog niet heel duidelijk is in hoeverre kinderen anderen met corona kunnen besmetten, zijn we voorzichtig en ook realistisch.

Voorbereiden op bevalling
Ik wilde naar zwangerschapsyoga, maar dat kon vanwege corona niet doorgaan. Nu doe ik eens per week mee met een filmpje. Dat geef rust. Wat mij nu ook goed doet, is lopen op 'barefootschoenen'. De voorkant is breder dan bij andere schoenen. Daardoor helpen ze voeten zich weer te vormen zoals ze horen te zijn, zoals we geboren worden, met een bredere kant bij de tenen. De zool is dun, waardoor ik de Aarde beter voel, zonder dat steentjes pijn doen. Ze helpen me meer vanuit mijn hart te leven.
Ook gaan we een cursus Hypnobirthing doen om ons kindje rustiger en positiever ter wereld te brengen en hebben we ons een beetje verdiept in een lotusbevalling, waarbij de navelstreng niet wordt doorgeknipt. De baby blijft dan verbonden met alle voedingsstoffen, totdat de navelstreng er vanzelf afvalt. Ik wil graag thuis bevallen, maar dat kan niet, want ik moet aan het infuus. Dan mag Jelle er gelukkig wel bij zijn. Sommige mensen zijn bang dat ze ons kind dan niet mogen vasthouden. Maar Jelle en ik zijn niet zo van ons kind achter het raam laten zien. Ach, we zien wel, het duurt nog zoveel maanden. Wie weet hoe de wereld er dan uitziet.

Beter zorgen voor jezelf en elkaar
Tijdens mijn zwangerschap keer ik meer naar binnen en coronatijd doet dat nog extra met me. Nu ik weinig sociale afspraken heb, heb ik alle tijd om contact met onze baby te maken. Ook heb ik alle tijd en rust om kwesties in mezelf te zien die ik nog wilde oplossen. En ik sta stil bij de veranderingen die ik opmerk in coronatijd. De lucht is nu vaak knalblauw met wat echte wolkjes, niet met vliegtuigstrepen. Ik realiseer me dan weer erg hoezeer we de natuur verpesten. Het zou zo mooi zijn als we ons er bewuster van worden. Ik vind het zo mooi dat de natuur opleeft, dat is echt heel belangrijk. Ik hoop zo dat we die verbetering vast kunnen houden. Dat we met onze reislust merken dat ook Nederland heel mooi kan zijn.

De rust op straat vind ik fijn. Het raasde allemaal zo. Ik zou het mooi vinden als mensen, nu ze meer tijd hebben om te voelen en gewoon te 'zijn', beter voor zichzelf en elkaar zorgen. Ik hoop ook dat we meer oog hebben voor menselijke verschillen en er rekening mee houden. Zo zijn sommige volwassenen en kinderen gevoeliger dan anderen. Ik merk bijvoorbeeld dat de zoon van Jelle met het thuisonderwijs beter functioneert. Hij heeft rust thuis zonder afleiding van andere leerlingen. Op werkvlak zie je ook dat de ene wel vaart bij op kantoor zijn, de ander bij thuiswerken.

Ik wens ieder toe dat hij vanuit liefde kan kijken wat de wereld en de mens nodig heeft. Laten we de angst loslaten en vanuit vertrouwen leven dat hetgeen we meemaken nodig is. Wat je aandacht geeft, groeit ♥